လြတ္လပ္ေရး ရထားေသာ ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕သမိုင္း ေလ့လာႏိုင္သည္။

 စက္တင္ဘာ ၁၆ (၂၀၁၂)

လြတ္လပ္ေရး ရထားသည့္ ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕အေၾကာင္း ေလ့လာႏိုသည္။ 

 ကြန္ဂိုသမၼတႏိုင္ငံ

ႃပီးခသည့္ႏွစ္ေပါင္း ၁၅၀ဝ ခန္႔က ကြန္ဂိုႁမစ္ဝွမ္းေအာက္ပိုင္းသည္ႏိုင္ငံငယ္ မၽားစြာ တည္ဟိနိန္ခ သည့္ေဒသတခုႁဖစ္ေပသည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းေဒသိ ယႏိုင္ငံငယ္မၽား၌ အားနည္းခၽက္မၽားစြာ ဟိနိန္ ခရာ (၁၆) ရာစုတြင္ေပၚတူဂီ ရို႔၏ သိမ္းပိုက္ႁခင္းကိုခံခရသည္။ တဖန္ေပၚတူဂီရို႔ထက္အင္အား ပိုမို သာ လြန္သည့္ ႁပင္သစ္တပ္ရို႔က ကြန္ဂိုေဒသအား ထပ္မံသိမ္းပိုက္ႁပန္သည္။ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္၊ ေအပ ရယ္လ (၁၅) ရက္နိတြင္ ႁပင္သစ္ရို႔လက္ေအာက္မွ လံုးဝ လြတ္လပ္ေရးရဟိသည္။ ကြန္ဂိုႏိုင္ငံသည္ အာဖရိကတိုက္၏ အေနာက္ အလယ္ပိုင္းတြင္ အီေကြတာကိုႁဖတ္လွ်က္တည္ဟိေသာ  ႏိုင္ငံႁဖစ္သည္။ ၂၆ ႏွစ္ႂကာခန္႔ႄကီးစိုးခသည့္ မာ့စ္၊လီနိန္ ဝါဒသည္ ၁၉၉၀ တြင္ အဆံုး သတ္ႃပီး ပါတီစံု ဒီမို ခေရစီနည္းကၽ ရြီးေကာက္ပြဲမၽားႁပဳလုပ္မႈဟိေသာ္လည္း မဲမသမာမႈမၽား၊ အာဏာလက္ဟိႁဖစ္နိန္ သည့္ပါတီအနိန္ႁဖင့္ အတိုက္အခံ မၽားအားေဘးဖယ္ပစ္ႁခင္းမၽား ဟိနိန္ေႂကာင္း ၂၀ဝ၁၊ ၂၀ဝ၇ ခုႏွစ္ ရြီးေကာက္ ပြဲမၽားႏွင့္ ၂၀ဝ၉ ခုႏွစ္ အႁဖစ္အပၽက္မၽားက ႁပသလွ်က္ဟိေပသည္။

တရားဝင္အမည္။   ။ ကြန္ဂိုသမၼတႏိုင္ငံ။

ႏိုင္ငံတည္ေထာင္သည့္ခုႏွစ္။   ။ ၁၉၆၀

ႃမိဳ႔ေတာ္။   ။ ဘရာဇာဗီလ္

အဓိကႃမိဳ႔ႄကီးမၽား။   ။ ပြင္တီႏြိဳင္၊ ပူးလ္၊ ဗြန္ဇာ၊ ကူဗက္တီ။

လူၪီးေရ။   ။ ၄.၂ သန္း (ဂၽဴလိုင္ ၂၀၁၁)

လူၪီးေရသိပ္တည္းမႈႏႈန္း။   ။ ၁ စတုရန္းမိုင္လွ်င္ ၂၈ ေယာက္ (၁ စတုရန္းခီလိုမီတာလွ်င္ ၁၁ ေယာက္)

အကၽယ္အဝန္း။   ။ ၁၃၂၀၄၆ စတုရန္းမိုင္ ( ၃၄၂၀ဝ၀ စတုရန္းခီလိုမီတာ)

ေႁပာဆိုသည့္ဘာသာစကား။   ။ ကြန္ဂို၊ တီကီ၊ လိန္ဂါလာ၊ ႁပင္သစ္။

ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ။   ။ မိရိုးဖလာကိုးကြယ္ယံုႂကည္မႈ ၅၀ ရာႏႈန္း၊ ရိုမန္ခက္သလိ ၂၅ ရာႏႈန္း၊ ပရိုတက္စတင့္ ၂၃ ရာႏႈန္း၊ မူဆလိန္ ၂ ရာႏႈန္း။

နိန္ထိုင္သည့္လူမၽိဳးမၽား။   ။ ဘာကြန္ဂို ၄၈ ရာႏႈန္း၊ ဆန္ဂါ ၂၀ ရာႏႈန္း၊ တီကီ ၁၇ ရာႏႈန္း၊ အမ္ဘိုခၽီ ၁၂ ရာႏႈန္း၊ အႁခား ၃ ရာႏႈန္း။

အစိုးရ။   ။ သမၼတ စံနစ္။

ေငြေႂကးယူနိ။   ။ ၁ စီအက္ဖ္ေအဖရန္႔ လွ်င္ ၁၀ဝ စိန္တီေမ။

စာတတ္ေႁမာက္မႈႏႈန္း။   ။ ႏိုင္ငံလူၪီးေရ၏ ၈၃ ရာႏႈန္း။

ခယ္လိုရီစားသံုးမႈ။   ။ ၂၂၂၁ ခယ္လိုရီ

ကိင္ညာသမၼတႏိုင္ငံ

ကိင္ညာႏိုင္ငံသည္ အီေကြတာမၽၪ္းေပၚတြင္တည္ဟိသည့္ အာဖရိကတိုက္ အရွိပိုင္းႏိုင္ငံႁဖစ္သည္။ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္မွစတင္ကာ သမၼတမြိဳင္(MOI)၏ တပါ တီအုပ္ခၽဳပ္မႈေအာက္တြင္ ဟိနိန္ခသည့္ေအႏိုင္ငံ သည္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ ပါ တီစံုဒီမိုခေရစီစံနစ္ကိုစတင္ကၽင့္သံုးေသာႏိုင္ငံႁဖစ္လာႃပီး ယင္းေနာက္ တြင္ လည္းဖြဲ႔စည္းပံုအႃခီခံၪပေဒသစ္ ရြီးဆြဲႁခင္းကိစၥ၊ ရြီးေကာက္ပြဲတြင္ မသမာႁပဳ ကၽင့္မႈကိစၥမၽားႏွင့္ အတိုင္းအတာတခုထိ ႁပႆနာမၽား ဟိနိန္ခေပသည္။ ကိင္ညာ၏ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႔စည္းပံု အႃခီခံၪပေဒ သစ္ကို၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ ရြီးဆြဲ အတည္ႁပဳလိုက္ႃပီး အနာဂါတ္ရြီးေကာက္ပြဲမၽားတြင္ႏိုင္ငံ အစိုးရ၏ အာဏာ အရပ္ရပ္ကိုႏိုင္ငံေတာ္ဝန္ႄကီးခၽဳပ္မွ တာဝန္ယူအုပ္ခၽဳပ္သည့္ႏိုင္ငံ ႁဖစ္လာ လိမ့္မည္ ဟုေမွ်ာ္လင့္ ရေပသည္။

တရားဝင္အမည္။   ။ ကင္ညာသမၼတႏိုင္ငံ။

တည္ေထာင္သည့္ခုႏွစ္။   ။ ၁၉၆၃

ႃမိဳ႔ေတာ္။   ။ ႏိုင္ရိုဘီ (Nairobi)။

အဓိကႃမိဳ႔ႄကီးမၽား။   ။ မုန္ဘာဆာ (Mombassa)။

လူၪီးေရ။   ။ ၄၁ သန္း (ခန္႔မွန္း၂၀၁၁)။

လူၪီးေရသိပ္တည္းမႈႏႈန္း။   ။ ၁စတုရန္း မိုင္လွ်င္ ၁၄၆ ေယာက္ (၁ စတုရန္းခီလို မီတာလွ်င္ ၅၆ ေယာက္)။

အကၽယ္အဝန္း။   ။ ၂၂၄၉၆၁ စတုရန္းမိုင္ ( ၅၈၂၆၅၀ စတုရန္းကီလိုမီတာ)။

ေႁပာဆိုသည့္ဘာသာစကား။   ။ ကီဆြာဟီလီ၊ အဂၤလိပ္၊ ကီကူယူ၊ လူဝို၊ ကာလန္ဂၽိန္း၊ ကမ္ဘာ။

ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ။   ။ ခရိယံ ၆၀ ရာႏႈန္း၊ မိရိုးဖလာကိုးကြယ္ယံုႂကည္မႈ ၂၅ ရာႏႈန္း၊ မူဆလိန္ ၆ ရာႏႈန္း၊ အႁခား ၉ ရာႏႈန္း။

နိန္ထိုင္သည့္လူမၽိဳးမၽား။   ။ ကီကူယူ ၂၁ ရာႏႈန္း၊ ေလာယာ ၁၄ ရာႏႈန္း၊ လူဝို ၁၃ ရာႏႈန္း၊ ကာလန္ဂၽိန္း ၁၁ ရာႏႈန္း၊ ကမ္ဘာ ၁၁ ရာႏႈန္း၊ အႁခား ၃၀ ရာႏႈန္း။

အစိုးရ။   ။ သမၼတစံနစ္။

ငြီႄကီးယူနိ။   ။ ၁ ကိင္ညာသွ်ီလိန္ (Shilling) လွ်င္ ၁၀ဝ (Cent) ဆင့္။

စာတတ္ေႁမာက္မႈႏႈန္း။   ။ ႏိုင္ငံလူၪီးေရ၏ ၈၄ ရာႏႈန္း။

ခယ္လိုရီစားသံုးမႈ။   ။ ၂၀၅၈ ခယ္လိုရီ။

ကိုလံဘီယာ

အမၽိဳးမၽိဳးေသာကိုလိုနီအုပ္ခၽဳပ္သူမၽားေႂကာင့္ လက္ဟိကိုလံဘီယာသည္ ယၪ္ေကၽးမႈေပါင္းစံုတည္ ဟိသည့္ႏိုင္ငံႁဖစ္ေပသည္။ၪေရာပတိုက္သားမၽား မေရာက္ဟိခင္က သွ်ိဘသွ်ား(Chibcha) ဟုေခၚသည့္ ယင္းေဒသ တြင္လူၪီးေရတသန္းသာသာခန္႔သာဟိခသည္။ ၁၅၃၈ ခုႏွစ္တြင္ဘိုဂိုတာ (Bogota)ကိုႃမိဳ႔ေတာ္အႁဖစ္သတ္မွတ္သည့္ ဂေရနာဒါသစ္ (New Granada) အမည္ႁဖင့္ ကိုလိုနီ နယ္ႃမီထူေထာင္ႁခင္းခံခရႃပီး ၁၇၄၀ ခုႏွစ္ အထိ (စပိန္)ေတာ္ဝင္ ပီရူး၏စည္းမၽၪ္းခံအစိတ္အပိုင္းတခု အႁဖစ္တည္ဟိ နိန္ခႁခင္းႁဖစ္ေပသည္။ ၁၈၁၀ ခုႏွစ္တြင္ လြတ္လပ္ေရး ရဟိခေသာ္ လည္းႄဟီးရိုးဆန္ ဝါဒီမၽားႏွင့္ေခတ္သစ္လိဘရယ္မၽားႂကားတြင္ လည္းေကာင္း၊ လက္ဝဲႏွင့္လက္ယာယိမ္းမၽားႂကား တြင္လည္းေကာင္း၊ မူးယစ္ရာဇာမၽားႂကားတြင္လည္းေကာင္း ႁပည္တြင္းစစ္ပြဲေပါင္းမၽားစြာႁဖစ္ပြါး နိန္ခသည့္ႏိုင္ငံလည္းႁဖစ္ေပသည္။ေတာင္အေမရိကတိုက္၏ အေနာက္ေႁမာက္ပိုင္းတြင္တည္ ဟိႃပီး မူးယစ္ဆီးဝါးဂိုဏ္းမၽား ၊ေႁပာက္ကၽား ဆန္ေသာလႈပ္သွ်ားမႈမၽားႁဖင့္ ကမBာေပၚတြင္အႂကမ္း ဖက္မႈမၽားစြာ ႁဖစ္ပြါးေသာႏိုင္ငံမၽားထဲတြင္ တခုအပါအဝင္ႁဖစ္သည့္ ကိုလံဘီယာ၌ အေမ ရီကန္ ႁပည္ေထာင္စု၏အကူအညီႁဖင့္ ႁပည္သူ႔ဒီမိုခေရစီနည္းကၽရြီးေကာက္ ပြဲမၽား ကၽင္းပႏိႈင္ခႃပီး ၂၀ဝ၆ ခုႏွစ္မွ စ၍အႂကမ္းဖက္မႈမၽား အေတာ္ အသင့္ေလၽာ့ကၽလားေသာႏိုင္ငံ ႁဖစ္လာသည္။

တရားဝင္အမည္။   ။ ကိုလံဘီယာသမၼတႏိုင္ငံ ။

ႏိုင္ငံတည္ေထာင္သည့္ခုႏွစ္။   ။ ၁၈၀၉

ႃမိဳ႔ေတာ္။ ဘိုဂိုတာ ။

အဓိကႃမိဳ႔ႄကီးမၽား။   ။ ကာလီ(Cali)၊ မယ္ဒယ္လိန္(Medellin)၊ ကာတာေဂနာ(Cartagena) ။

လူၪီးေရ။   ။ ၄၄.၂ သန္း

လူၪီးေရသိပ္တည္းမႈႏႈန္း။   ။ ၁ စတုရန္းမိုင္လွ်င္ ၁၁၀ ေယာက္ (၁ စတုရန္းခီလိုမီတာလွ်င္ ၄၃ ေယာက္)။

အကၽယ္အဝန္း။   ။ ၄၃၉၇၃၃ စတုရန္းမိုင္ (၁၁၃၈၉၁၀ စတုရန္းခီလိုမီတာ)။

ေႁပာဆိုသည့္ဘာသာစကား။   ။ စပိန္၊ ေဝယူး၊ ပက္ဇ္ ႏွင့္ အႁခား အေမရီဒီယန္ ဘာသာစကားမၽား။

ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ။   ။  ရိုမန္ကက္သလိ ၉၅ ရာႏႈန္း၊ အႁခား ၅ ရာႏႈန္း။

နိန္ထိုင္သည့္လူမၽိဳးမၽား။   ။  မက္စ္တီဇို ၅၈ ရာႏႈန္း၊ လူႁဖဴ ၂၀ ရာႏႈန္း၊ အႁခား ၂၂ ရာႏႈန္း။

အစိုးရ။   ။ သမၼတစံနစ္။

ေငြေႂကးယူနိ။   ။ ၁ ကိုလံဘီယံပီဆိုလွ်င္ ၁၀ဝ စိန္တာဗို။

စာတတ္ေႁမာက္မႈႏႈန္း။   ။ ႏိုင္ငံလူၪီးေရ၏ ၉၂ ရာႏႈန္း။

ခယ္လိုရီစားသံုးမႈ။   ။ ၂၅၈၀ ခယ္လိုရီ။

ကိုစတာရီကာသမၼတႏိုင္ငံ

ကိုစတာရီကာႏိုင္ငံသည္ စပိန္သစၥာေတာ္ခံ ဂြိတီမာလာဘုရင့္ႏိုင္ ငံႏွင့္တြဲ ခၽိတ္လွ်က္ ၁၈၂၁ခုႏွစ္ အထိတည္ဟိနိန္ခသည္။ ၁၈၃၈ခုႏွစ္အလယ္ပိုင္း အေမရိကနယ္ႃမီမၽားႃပိဳကြဲေသာအခါ ကိုစတာ ရီကာ သည္ လြတ္ လပ္ေသာႏိုင္ငံတခုႁဖစ္လာသည္။ထိုေနာက္ ၁၉၄၈ခုႏွစ္ရြီးေကာက္ပြဲ တြင္ ရြီးေကာက္ပြဲ မဲမသမာမႈကိုအေႂကာင္းႁပဳ၍ ရီတိုႁပည္တြင္းစစ္ ႁဖစ္ပြါးခႁခင္းမွ လြဲ၍ေဒသတြင္းႏိုင္ငံ မၽား အားလံုးထဲ တြင္ တည္ႃငိမ္မႈအဟိ ဆံုးႏိုင္ငံ ပင္ ႁဖစ္သည္။ ကိုစတာရီကာႏိုင္ငံ၏ ပထမၪီး ဆံုးေသာဒီမိုခေရစီနည္း ကၽ ႁပည္သူ႔အစိုးရရြီးေကာက္တင္ေႁမွာက္ပြဲကို ၁၈၈၉တြင္စတင္ကၽင္း ပႏိႈင္ခႃပီး “ႂကားနိန္ေရးဝါဒ” ကို ၄င္း၏ႏိုင္ငံႁခားေရးမူဝါဒအႁဖစ္ ရီရွည္ကၽင့္သံုးနိန္ ဆဲႁဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္အေမရိကန္ႁပည္ေထာင္ စုႏွင့္ ရင္းႏွီးေသာ ကူးလူး ဆက္သြယ္မႈမၽား မၽားစြာဟိနိန္ေပ သည္။

တရားဝင္အမည္။   ။ ကိုစတာရီကာ သမၼတႏိုင္ငံ။

ႏိုင္ငံတည္ေထာင္သည့္ခုႏွစ္။   ။ ၁၉၀၂

ႃမိဳ႔ေတာ္။   ။ ဆန္ဂၽိဳး (San Jose)

အဓိကႃမိဳ႔ႄကီးမၽား။   ။ ေအလာဟူးလာ (Alajuela) ၊ ကာတာဂို (Cartago)၊ ပုန္တာရီနာစ္ (Puntarenas)၊ ဟယ္ရယ္ဒီးယား (Heredia)။

လူၪီးေရ။   ။ ၄.၅ သန္း (ဂၽဴလိုင္၂၀၁၀)။

လူၪီးေရသိပ္တည္းမႈႏႈန္း။   ။ ၁စတုရန္းမိုင္လွ်င္ ၂၁၃ ေယာက္ (၁ စတုရန္းကီလိုမီတာလွ်င္ ၈၂ ေယာက္)

အကၽယ္အဝန္း။   ။ ၁၉၇၃၀ စတုရန္းမိုင္ ( ၅၁၁၀ဝ စတုရန္းကီလိုမီတာ)

ေႁပာဆိုသည့္ဘာသာစကား။   ။ စပိန္၊ အဂၤလိပ္ခရီယို၊ ဘရီဘရီ၊ ကာဘက္ကာ။

ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ။   ။ ရိုမန္ကက္သလစ္ ၇၆ ရာႏႈန္း၊ အႁခား (ပရိုတက္စတင့္ အပါအဝင္) ၂၄ ရာႏႈန္း။

နိန္ထိုင္သည့္လူမၽိဳးမၽား။   ။ မက္တီဇို ႏွင့္ ၪေရာပသားမၽား ၉၆ ရာႏႈန္း၊ လူမည္း ၂ ရာႏႈန္း၊ တရုတ္ ၁ ရာႏႈန္း၊ အေမရီဒီယန္ ၁ ရာႏႈန္း။

အစိုးရ။   ။ သမၼတစံနစ္။

ငြီႄကီးယူနိ။   ။ ၁ ကိုစတာရီကန္ကိုလံုး(colon) လွ်င္ ၁၀ဝ စင္တီမို(Centimos)။

စာတတ္ေႁမာက္မႈႏႈန္း။   ။ ႏိုင္ငံလူၪီးေရ၏ ၉၆ ရာႏႈန္း။

ကယ္လိုရီစားသံုးမႈ။   ။ ၂၇၆၁ ကယ္လိုရီ

ကိုမိုရို

ကိုမိုရိုႏိုင္ငံသည္ အိႏၵိယသမုဒၵရာထဲတြင္ တည္ဟိသည္။ အဓိကကြၽန္းႄကီး ၃ ကြၽန္းႏွင့္ အႁခား ကြၽန္းငယ္မၽားစြာႁဖင့္ ဖြဲ႔စည္းလွ်က္ အာဖရိကတိုက္ မိုဇမ္ ဘိႏိုင္ငံႏွင့္ မက္ဒက္ဂါစကာႏိုင္ငံ မၽားႂကားတြင္ တည္ဟိသည့္ ကြၽန္းႏိုင္ငံ ငယ္ႁဖစ္သည္။ အာဖရိက၊ၪေရာပႏွင့္ အာသွ်တိုက္သား မၽားစြာရို႔သည္ အဆိုပါကြၽန္းစုသို႔ ရာစုႏွစ္ႏွင့္ခၽီလွ်က္ ကၽဴးေကၽာ္ဝင္ေရာက္ခကတ္သည္။ ယင္းရို႔ အနက္ ၁၆ ရာစုဝန္းကၽင္တြင္ ဝင္ေရာက္လာကတ္သည့္ သွ်ီရာဇီ (Shirazi) အာရပ္မၽားသည္ ကိုမိုရိုကြၽန္းသားမၽားအား အစၥလမ္ဘာသာႏွင့္ မိတ္ဆက္ပီးခပါသည္။ ၁၈၄၁မွစ၍ ကိုမိုရိုႏိုင္ငံ သည္ ႁပင္သစ္ကိုလိုနီ၏ အစိတ္အပိုင္းတခုအႁဖစ္ တည္ဟိခရာမွ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္တြင္ လြတ္လပ္ေရး ရဟိသည္။ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ႏိုင္ငံ၏ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခၽဳပ္ပံု အႃခီခံၪပေဒသစ္ကို အတည္ႁပဳႃပီး ထိုႏွစ္ ၊ႏို ဗမ္ဘာလတြင္ ပထမၪီးဆံုးေသာ အေထြေထြ ရြီးေကာက္ပြဲကို ကၽင္းပႏိႈင္ခသည္။ ၁၉၉၉ တြင္ စစ္ဖက္မွအာဏာသိမ္းမႈ ႁဖစ္ခႃပီးေနာက္ ၂၀ဝ၁ ခုႏွစ္ ဒီဇိမ္ဘာတြင္ႏိုင္ငံ၏ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခၽဳပ္ပံု အႃခီ ခံၪပေဒသစ္ ကို ႁပန္လည္ရြီးဆြဲအတည္ႁပဳႃပီး၊ ကိုမိုရိုႏိုင္ငံ၏ ကြၽန္းေလး ကြၽန္းမွ တကြၽန္း လွ်င္ေလးႏွစ္ကၽစီ အလွည့္ကၽသမၼတရြီးေကာက္ တင္ေႁမွာက္ႃပီး အုပ္ခၽဳပ္သည့္စံနစ္ကို ကၽင့္သံုး နိန္ေပသည္။

တရားဝင္အမည္။   ။ ကိုမိုရိုႁပည္ေထာင္စု ကြၽန္းႏိုင္ငံ။

ႏိုင္ငံတည္ေထာင္သည့္ခုႏွစ္။   ။ ၁၉၇၅

ႃမိဳ႔ေတာ္။   ။ မိုရိုနီ

အဓိကႃမိဳ႔ႄကီးမၽား။   ။ မူစာမူဒူ၊ ဖြမ္ဘူနီ။

လူၪီးေရ။   ။ ၇၇၃ ၄၀၇ (ဂၽဴလိုင္၊၂၀၁၀)။

လူၪီးေရသိပ္တည္းမႈႏႈန္း။   ။ ၁ စတုရန္းမိုင္လွ်င္ ၈၉၂ ေယာက္ (၁ စတုရန္းကီလိုမီတာလွ်င္ ၃၄၄ ေယာက္)

အကၽယ္အဝန္း။   ။ ၈၃၈ စတုရန္းမိုင္ (၂၁၇၀ စတုရန္းကီလိုမီတာ)

ေႁပာဆိုသည့္ဘာသာစကား။   ။ အာေရဗၽ၊ ကိုမိုရန္၊ႁပင္သစ္။

ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ။   ။ ဆူနီမူဆလိန္ ၉၈ ရာႏႈန္း၊ ရိုမန္ကက္သလိ ၁ ရာႏႈန္း၊ အႁခား ၁ ရာႏႈန္း။

နိန္ထိုင္သည့္ လူမၽိဳးမၽား။   ။ ကိုမိုရန္ ၉၇ ရာႏႈန္း၊ အႁခား ၃ ရာႏႈန္း။

အစိုးရ။   ။ သမၼတ စံနစ္။

ေငြေႂကးယူနိ။   ။ ၁ ကိုမိုရိုဖရန္႔လွ်င္ ၁၀ဝ စိန္တီေမ။

စာတတ္ေႁမာက္မႈႏႈန္း။   ။ ႏိုင္ငံလူၪီးေရ၏ ၅၆ ရာႏႈန္း။

ခယ္လိုရီစားသံုးမႈ။   ။ ၁၇၃၅ ခယ္လိုရီ။

ကူဝိတ္

ကူဝိတ္ႏိုင္ငံသည္ပါးသွ်န္းပင္ လယ္ေကြ႔၏ အေနာက္ေႁမာက္စြန္းတြင္ တည္ ဟိသည္။ ၁၉၁၄ခုႏွစ္ မွစ၍ႃဗိတိသွ် အေစာင့္အေသွ်ာက္ခံနီႃမီႁဖစ္ခရာမွ ၁၉၆၁ခုႏွစ္တြင္လံုးဝလြတ္လပ္ေရးရဟိသည္။ ဒုတိယကမBာစစ္အႃပီးတြင္ႏိုင္ငံ တြင္းရီနံရွာဖြီတြိဟိမႈေနာက္ဝယ္ကူဝိတ္ သည္ပါးသွ်န္းပင္ လယ္ေကြ႔၏အခၽမ္း သာ ဆံုးႏိုင္ငံမၽားထဲတြင္တခုအပါအဝင္ႁဖစ္ လာသည္။၁၉၉၀ခုႏွစ္ႂသဂတ္စ္လ တြင္ကူ ဝိတ္သည္အိမ္နားပါးခၽင္းအီရတ္၏အလံုး အရင္းႏွင့္ဝင္ေရာက္သိမ္း ပိုက္ႁခင္းကို ခံရ ႃပီး အာရပ္ၫြန္႔ေပါင္းတပ္ဖြဲ႔၊အာရပ္မဟုတ္သည့္ အႁခားမူဆ လင္ႏိုင္ ငံမၽား ၊အေမရီ ကန္ၪီးေဆာင္သည့္ အေနာက္အုပ္စုႏိုင္ငံမၽား၏အကူ အညီႁဖင့္ ၁၉၉၁ ခု ႏွစ္ေဖဗၽဴဝါရီတြင္အခၽဳပ္အခၽာအာဏာ ပိုင္ႏိုင္ငံ ႁပန္ႁဖစ္လာ ခလီသည္။

တရားဝင္အမည္။   ။ ကူဝိတ္ႏိုင္ငံ။

တည္ေထာင္သည့္ခုႏွစ္။   ။ ၁၉၆၁

ႃမိဳ႔ေတာ္။   ။ ကူဝိတ္စီတီ (Kuwait City)။

အဓိကႃမိဳ႔ႄကီးမၽား။   ။ ဆာလ္မီယာ(Salmiya)၊ ဟာဝါလီ (Hawalli)၊ ဖရာနာဝီယာ (Faranawiya) ။

လူၪီးေရ။   ။ ၂.၇ သန္း (ဂၽဴလိုင္၊ ၂၀ဝ၉)။

လူၪီးေရသိပ္တည္းမႈႏႈန္း။   ။ ၁စတုရန္း မိုင္လွ်င္ ၃၆၃ ေယာက္ (၁ စတုရန္း ခီလို မီတာလွ်င္ ၁၄၀ ေယာက္)။

အကၽယ္အဝန္း။   ။ ၆၈၈၀ စတုရန္းမိုင္ ( ၁၇၈၂၀ စတုရန္းကီလိုမီတာ)။

ေႁပာဆိုသည့္ဘာသာစကား။   ။အာေရ ဗၽ၊ အဂၤလိပ္။

ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ။   ။ ဆူနီမူဆ လင္ ၄၅ ရာႏႈန္း၊ ရွီယိုက္မူဆလင္ ၄၀ ရာႏႈန္း၊ ခရိယံ၊ ဟိႏၵဴႏွင့္အႁခား ၁၅ ရာႏႈန္း။

နိန္ထိုင္သည့္လူမၽိဳးမၽား။   ။ ကူဝိတ္တီ ၄၅ ရာႏႈန္း၊ အႁခားအာရပ္ ၃၅ ရာႏႈန္း၊ ေတာင္အာရွႏြယ္ဖြါး ၉ ရာႏႈန္း၊ အႁခား ၇ ရာႏႈန္း၊ အီရန္ ၄ ရာႏႈန္း။

အစိုးရ။   ။ ဘုရင္အုပ္ခၽဳပ္သည့္စံနစ္။

ငြီႄကီးယူနိ။   ။ ၁ ကူဝိတ္တီဒိုင္နာ (Kuwaiti dinar) လွ်င္ ၁၀ဝ၀ ဖီလ္ (Fil)။

စာတတ္ေႁမာက္မႈႏႈန္း။   ။ ႏိုင္ငံလူၪီး ေရ၏ ၈၃ ရာႏႈန္း။

ခယ္လိုရီစားသံုးမႈ။   ။ ၃၁၇၀ ခယ္လိုရီ။

ကၽဴးဘား

သကၠရာဇ္ ၁၄၉၂ ခုႏွစ္၊ ခရီစထိုဖါကိုလံဘတ ္စတင္ေရာက္ဟိခၽိန္၌ ကၽဴး ဘားကြၽန္းစုသည္ ေအ ရာဝါ့၊ စိုင္ဘာနီ အစဟိသည့္ အိႏၵီယန္း လူမၽိဳးမၽား နိန္ထိုင္လွ်က္ဟိေသာ ေဒသႁဖစ္ခေပသည္။ စပိန္ကိုလိုနီလက္ေအာက္ခံ ႏိုင္ငံႁဖစ္ခႃပီး ၁၈၉၈ ခု ဒီဇိမ္ဘာ (၁၀) ရက္နိ တြင္ လြတ္လပ္ေရး ရဟိသည္။ ယင္းေနာက္တြင္ ကၽဴးဘား၏ ႏိုင္ငံေရး သည္ ဖိႏွိပ္မႈမၽား၊ လာဘ္စားမႈမၽားႏွင့္ ေရာႁပြမ္း နိန္ခႃပီး ၁၉၂၅ ခုႏွစ္မွစ၍ ဂၽီရာဒိုမာသွ်ာဒို ႏွင့္ ဘာတိစတာ ရို႔ ကဲသို႔ေသာ အာဏာသွ်င္မၽား၏ လႊမ္းမိုး၊ႄကီးစိုးမႈမၽားေအာက္တြင္ တလွည့္စီ ဟိနိန္ခႃပီး ဖီဒယ္ကတ္စထ ရို ေဂါင္းေဆာင္သည့္ ကြန္မၽဴနိေႁပာက္ကၽားမၽားသည္ ဘာတိစတာ အစိုးရ တပ္မၽားကို အႏိုင္ရကာ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္ မွစ၍ တပါတီစနစ္ႁဖင့္ ႏိုင္ငံကိုအုပ္ ခၽဳပ္နိန္ႁခင္းႁဖစ္ေပသည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ ဆိုဗီယက္ႁပည္ေထာင္စု ၏ ႏၽဴ ကလီးယားထိပ္ဖူးတပ္ ဒံုးပၽံမၽားကို ကၽဴးဘားတြင္ ႁဖန္႔ခၽရန္စီစၪ္မႈ ႁပဳလုပ္ရာ အေမရီကန္ႏွင့္ ဆိုဗီယက္ရို႔ႂကားတြင္ အတင္းမာဆံုးေသာ ထိပ္တိုက္ရင္ ဆိုင္မႈႁဖစ္ခႃပီး ‘ကၽဴးဘားဒံုးပၽံအေရး အခင္း’ (Cuban Missile Crisis) ဟူ ၍ ၂၀ ရာစု၏ ထင္သွ်ားေသာ ကမBာ့သမိုင္းႁဖစ္ရပ္မၽား တြင္ တခုအပါ အဝင္ႁဖစ္ခပါသည္။ ကၽဴးဘားႏိုင္ငံသည္ ကရိဘီယံေဒသတြင္းတြင္ အႄကီး ဆံုးေသာ ကြၽန္းစုႏိုင္ငံႁဖစ္ႃပီး အေမရိကတိုက္၏ တစ္ခုတည္းေသာ ကြန္မၽဴ နိႏိုင္ငံလည္း ႁဖစ္သည္။

တရားဝင္အမည္။   ။ ကၽဴးဘားသမၼတႏိုင္ငံ။

ႏိုင္ငံတည္ေထာင္သည့္ခုႏွစ္။   ။ ၁၉၀၂

ႃမိဳ႔ေတာ္။   ။ ဟာဗားနား။

အဓိကႃမိဳ႔ႄကီးမၽား။   ။ ဆန္တီယာဂိုဒီကၽဴးဘား၊ ကာမာဂြိဳင္၊ ဟိုလ္ဂၽိန္း၊ ဂြါတာနာမို။

လူၪီးေရ။   ။ ၁၁.၃ သန္း

လူၪီးေရသိပ္တည္းမႈႏႈန္း။   ။ ၁စတုရန္းမိုင္လွ်င္ ၂၆၄ ေယာက္ (၁ စတုရန္းခီလိုမီတာလွ်င္ ၁၀၂ ေယာက္)

အကၽယ္အဝန္း။   ။ ၄၂၄၈၃ စတုရန္းမိုင္ ( ၁၁၀၈၆၀ စတုရန္းခီလိုမီတာ)

ေႁပာဆိုသည့္ဘာသာစကား။   ။ စပိန္။

ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ။   ။ ဘာသာတရားမရွိသူ ၄၉ ရာႏႈန္း၊ ရိုမန္ခက္သလိ ၄၀ ရာႏႈန္း၊ ဗုရားမယံုႂကည္သူ ၆ ရာႏႈန္း၊ ပရိုတက္စတိန္႔ ၁ ရာႏႈန္း၊ အႁခား ၄ ရာႏႈန္း။

နိန္ထိုင္သည့္လူမၽိဳးမၽား။   ။ လူႁဖဴ ၆၆ ရာႏႈန္း၊ ၪေရာပသား-အာဖရီကန္ ၂၂ ရာႏႈန္း၊ လူမည္း ၁၂ ရာႏႈန္း။

အစိုးရ။   ။ တပါတီစံနစ္။

ေငြေႂကးယူနိ။   ။ ၁ ကၽဴဘန္ပီဆို လွ်င္ ၁၀ဝ စိန္တာဗို။

စာတတ္ေႁမာက္မႈႏႈန္း။   ။ ႏိုင္ငံလူၪီးေရ၏ ၉၇ ရာႏႈန္း။

ခယ္လိုရီစားသံုးမႈ။   ။ ၂၆၄၃ ခယ္လိုရီ။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၂၀ ရက္နိတြင္ ကၽေရာက္သည့္ အရွိ႔တီေမာ ႏိုင္ငံ၏ ဆယ္ႏွစ္ေႁမာက္လြတ္လပ္ေရးနိအား ဂုဏ္ႁပဳေဖၚႁပအပ္ပါသည္။

တရားဝင္အမည္။   ။ တီေမာလက္တီဒီမိုခရက္ထိသမၼတႏိုင္ငံ။

ႏိုင္ငံတည္ေထာင္သည့္ခုႏွစ္။   ။ ၂၀ဝ၂

ႃမိဳ႔ေတာ္။   ။ ဒီလီ

လူၪီးေရ။   ။ ၁ ၁၃၁ ၆၁၂ ၪီး (ဂၽဴလိုင္ ၂၀ဝ၉)။

လူၪီးေရသိပ္တည္းမႈႏႈန္း။   ။ ၁စတုရန္းမိုင္လွ်င္ ၁၃၈ ေယာက္ (၁ စတုရန္းခီလိုမီတာလွ်င္ ၅၃ ေယာက္)

အကၽယ္အဝန္း။   ။ ၅၇၅၆ စတုရန္းမိုင္ ( ၁၄၈၇၄ စတုရန္းခီလိုမီတာ)

(လက္ဟိ ရခိုင္ႁပည္ ဧရိယာ၏ ၃ ပံု ၁ ပံု ကၽေကၽာ္ေခၽဟိပါသည္။)

ေႁပာဆိုသည့္ဘာသာစကား။   ။ တီတမ္ (ေပၚတူဂီ၊ ေအာစထရိုနီသွ်န္)၊ ဘာဟာစာ၊ အိန္ဒိုနီသွ်န္း၊ ေပၚတူဂီ။

ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ။   ။ ရိုမန္ကက္သလိ ၉၅ ရာႏႈန္း၊  အႁခား ၅ ရာႏႈန္း။

နိန္ထိုင္သည့္လူမၽိဳးမၽား။   ။ ပါပူအာအုပ္စုဝင္ (ခန္႔မွန္းႃခီ) ၈၅ ရာႏႈန္း၊ အိန္ဒိုနီးသွ်န္း (ခန္႔မွန္းႃခီ) ၁၃ ရာႏႈန္း၊  တရုတ္ ၂ ရာႏႈန္း။

အစိုးရ။   ။ ႁပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္စံနစ္။

ေငြေႂကးယူနိ။   ။ ၁ အေမရိကန္ေဒၚလာ လွ်င္ ၁၀ဝ ဆင့္။

စာတတ္ေႁမာက္မႈႏႈန္း။   ။ ႏိုင္ငံလူၪီးေရ၏ ၅၉ ရာႏႈန္း။

ခယ္လိုရီစားသံုးမႈ။   ။ တိကၽေသာစာရင္းအင္းမဟိသိပါ။

ႏိုင္ငံသမိုင္းအကၽၪ္း

အရွိ႔တီေမာကြၽန္းတြင္မူလတိုင္းၪီးသားမၽားအႁဖစ္ အထိုနီ (Atoni) ႏွင့္ ေဘလူး (Belu) လူမၽိဳးမၽားစတင္အႃခီခၽနိန္ထိုင္ သည္။ ေနာက္ ပိုင္းတြင္တီေမာကြၽန္းသား မၽားသည္ေတတမ္ (Tetum) စကားေႁပာ မေလး၊ ေမလာနီးသွ်န္း ႏွင့္ ေအာ္ စႄထိဳ နီးသွ်န္းမၽားအႁဖစ္ေႁပာင္းလဲ လာပါသည္။ ယင္းကြၽန္းစုသို႔ ၁၅၀ဝ ခုႏွစ္ခန္႔မွစ ၍ ေပၚတူဂီႏွင့္ ဒတ္ခၽ္ မၽားဝင္ေရာက္လာခႃပီး ၁၉၁၃ ခုႏွစ္မွစ၍ အရွိ႔တီေမာ သည္ ေပၚတူ ဂီႂသဇာခံနယ္ပယ္တခုအႁဖစ္ သတ္မွတ္ႁခင္း ခံခရ ပါသည္။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ တြင္ေပၚတူဂီေတာ္လွန္ေရးႏွင့္အတူ အရွိ႔တီေမာအား ကိုလိုနီစနစ္ဖၽက္ သိမ္းေရး (Decolonization of East Timor) ကို စတင္ခႃပီး ၁၉၇၅ ႏိုဗမ္ဘာ တြင္အရွိ႔တီေမာသည္ လြတ္လပ္ေသာႏိုင္ငံ တခု ႁဖစ္လာ လတ္ပါသည္။

သို႔ေသာ္ ယင္းႏွစ္ ဒီဇိမ္ဘာလတြင္ ေသာင္းႏွင့္ခၽီသည့္ ကုန္း၊ ရီ၊ လီ ေႂကာင္းစံု ပါဝင္သည့္ အိန္ဒိုနီးသွ်ားတပ္မၽားသည္ အရွိ႔တီေမာသို႔ အလံုး အရင္းႏွင့္ ဝင္ေရာက္သိမ္းပိုက္လိုက္ႃပီး ၁၉၇၆ ခုႏွစ္တြင္ ယင္းႏိုင္ငံေခၽအား အိန္ဒိုနီးသွ်ား၏ ခရိုင္တခုအႁဖစ္သတ္မွတ္လိုက္ပါသည္။ ယင္းသိမ္းပိုက္မႈ တြင္ စစ္ေဘး၊ အငတ္ေဘးႏွင့္ ေရာဂါဘယေဘးမၽားဆိုက္ကာ ခန္႔မွန္းႃခီ အားႁဖင့္ အရွိ႔ တီေမာႏိုင္ငံသား လူ ႏွစ္သိန္းခန္႔ သီဆံုးလားပါသည္။

၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ အိန္ဒိုနီးသွ်ားသမၼတဆူဟာတို (Suharto) ရာထူးမွဆင္း လားႃပီးေနာက္ ဟာဘီဘီ (Habibie) ၏လက္ထက္တြင္ အရွိ႔တီေမာအား ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခၽဳပ္ခြင့္ ရေဒသ (Autonomy) တခုအဆင့္သို႔ တိုးႁမွင့္ပီးအပ္ လိုက္ပါသည္။ သို႔ေသာ္အိန္ ဒိုနီးသွ်ားစစ္တပ္မၽားသည္အရွိ႔တီေမာတြင္ လူ႔အခြင့္ အေရး၊ ႁပည္သူ႔အခြင့္အေရး မၽားခၽိဳးေဖါက္ကာ ဗိုလ္ကၽစိုးမိုးမႈမၽား ဆက္လက္ တည္ဟိနိန္ရာ တီေမာသားမၽား သည္ယင္းအေႁခအေန အေပၚ အႃမဲမႁပတ္ ဆန္႔ ကၽင္ေတာ္လွန္မႈမၽားႁပဳလုပ္နိန္ခကတ္ ပါသည္။

သို႔ႁဖင့္ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္တြင္ႏိုင္ငံသားမၽား လြတ္လပ္ေရး လို / မလို အား ႁပည္ လံုးကြၽတ္ ဆႏၵမဲေကာက္ခံမႈႁပဳလုပ္ရာႁပည္သူအားလံုး၏ ၇၈ ရာႏႈန္းမွ လြတ္ လပ္ေရး လိုလားေႂကာင္း ဆႏၵမဲပီးကတ္ရာႂသစေႂတး လွ်ားၪီးေဆာင္ သည့္ ကမBာ့ကုလ သမဂၢတပ္ဖြဲ႔မၽားဝင္ေရာက္ကာကြယ္ပီးမႈမၽားႁဖင့္ ၂၀ဝ၂ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၂၀ ရက္နိ တြင္အရွိ႔တီေမာသည္ လံုးဝလြတ္လပ္သည့္ ကိုယ္ ပိုင္အခၽဳပ္အခၽာအာဏာ ပိုင္ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံႁဖစ္ပါလတ္ပါသည္။

ေမလ ၂၂ ရက္နိသည္ ယီမန္ ႏိုင္ငံ၏ လြတ္လပ္ေရးနိ ႁဖစ္ပါသည္။

ယီမန္ ႏိုင္ငံသည္ အာေရဗၽကြၽန္းဆြယ္၏ ေတာင္ပိုင္းတြင္တည္ဟိ သည့္ ႏိုင္ငံ တခု ႁဖစ္သည္။ ယီမန္ႏိုင္ငံအား ေပၚတူဂီ၊ ဒတ္ခၽ္မၽား မွ လည္းေကာင္း၊ အိဂၤ လိခၽ္ရို႔ မွ လည္းေကာင္း၊ တူရကီေအာ့တိုမန္ရို႔မွ လည္းေကာင္း၊ ဆိုဒီအာေရးဗီး ယားရို႔မွ လည္းေကာင္း သိမ္းပိုက္ အုပ္ခၽဳပ္မႈ မၽား ႁပဳခကတ္ပါသည္။ ယင္းေနာက္တြင္ ယီ မန္ႏိုင္ငံ သည္ ေတာင္ႏွင့္ေႁမာက္ ႏွစ္ပိုင္းကြဲနိန္ ခႃပီး ေတာင္ယီမန္သည္ ဆိုရွယ္လိ စံနစ္ကၽင့္သံုးကာ ေႁမာက္ပိုင္းသည္ သမၼတႏိုင္ငံစံနစ္ ကိုကၽင့္သံုးပါသည္။ ၁၉၉၀ တြင္ ေတာင္ႏွင့္ေႁမာက္ ေပါင္း စည္းကာ ယီမန္သမၼတႏိုင္ငံကို ထူေထာင္လိုက္ကတ္ပါသည္။

တရားဝင္အမည္။   ။ ယီမန္သမၼတႏိုင္ငံ။

ႏိုင္ငံတည္ေထာင္သည့္ခုႏွစ္။   ။ ၁၉၉၀

ႃမိဳ႔ေတာ္။   ။ ဆာနာ။

လူၪီးေရ။   ။  ၂၀ သန္း။

လူၪီးေရသိပ္တည္းမႈႏႈန္း။   ။ ၁ စတုရန္းမိုင္လွ်င္ ၉၂ ေယာက္ (၁ စတုရန္းခီလိုမီတာလွ်င္ ၃၆ ေယာက္)

အကၽယ္အဝန္း။   ။ ၂၀၃ ၈၄၉ စတုရန္းမိုင္ ( ၅၂၇ ၉၇၀ စတုရန္းခီလိုမီတာ)

ေႁပာဆိုသည့္ဘာသာစကား။   ။ အာေရဗၽ။

ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ။   ။ ဆူနီမူဆလိန္ ၅၅ ရာႏႈန္း၊ ယွီယိုက္မူဆလိန္ ၄၂ ရာႏႈန္း၊ ခရိယံ၊ ဟိႏၵဴႏွင့္ ဂၽဴးဘာသာဝင္ ၃ ရာႏႈန္း။

နိန္ထိုင္သည့္လူမၽိဳးမၽား။   ။ အာရပ္ ၉၅ ရာႏႈန္း၊ အာဖရို-အာရပ္ ၃ ရာႏႈန္း၊ အိႏၵီယန္၊ ဆိုမာလီ ႏွင့္ ၪေရာပႏြယ္ဖြါး ၂ ရာႏႈန္း။

အစိုးရ။   ။ သမၼတစံနစ္။

ေငြေႂကးယူနိ။   ။ ၁ ယီမန္နီရီယယ္ လွ်င္ ၁၀ဝ ေဆနီ။

စာတတ္ေႁမာက္မႈႏႈန္း။   ။ ႏိုင္ငံလူၪီးေရ၏ ၄၉ ရာႏႈန္း။

ခယ္လိုရီစားသံုးမႈ။   ။ ၂၀၅၀ ခယ္လိုရီ။

ဂၽဳန္လ ၄ ရက္နိတြင္ ကၽေရာက္ သည့္ တြင္ဂါ ႏိုင္ငံ၏ လြတ္လပ္ေရး နိအား ဂုဏ္ႁပဳပါသည္။

တြင္ဂါႏိုင္ငံသည္ နယူးဇီလန္ႏိုင္ငံ၏ အရွိ႔ေႁမာက္ ဖက္ ေတာင္ပစိ ဖိတ္ သမုဒၵရာအတြင္းတြင္ တည္ဟိသည္။ ႏိုင္ငံ့ဧရိယာထဲ၌ ကြၽန္းေပါင္း ၁၇၀ ခန္႔ဟိေသာ္လည္း ကြၽန္း ၄၅ ကြၽန္းခန္႔၌ သာလွ်င္ လူမၽားနိန္ထိုင္လွ်က္ဟိ ပါသည္။ တြင္ဂါကြၽန္းစုဟူ၍ ေအနိေခတ္ဖြဲ႔စည္းထားေသာ ပိုလီနီးသွ်န္း ကြၽန္းစုသို႔ လြန္ခသည့္ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ဝ၀ ခန္႔မွ စ၍ လူမၽား စတင္အႃခီခၽ နိန္ထိုင္ခ ကတ္သည္။ ၁၃ ရာစုအတြင္းတြင္မူ ပိုလီနီးသွ်န္းကြၽန္းစုမၽားကို တြင္ဂါဘုရင္အဆက္ဆက္ရို႔မွ ႂသ ဇာအာဏာေညာင္းေသာအေႁခအေန တြင္ ဟိနိန္ခေပသည္။

၁၆၄၃ ခုတြင္ ဒတ္ခၽ္ရီေႂကာင္းစြန္႔စားသူ ေအေဘလ္ တာ့စ္မန္း (Abel Tasman) သည္လည္းေကာင္း၊ ၁၇၇၃ ခုတြင္ နာ မည္ႄကီးႃဗိတိသွ်္ ကပၸ တိန္ ဂၽမ္းစ္ကုက္ (James Cook) သည္လည္းေကာင္း တြင္ဂါကြၽန္းစု သို႔ ေရာက္ဟိလာခႃပီး ကပၸတိန္ကုက္ မွ “မိတ္ေကာင္းဆြီသဟာကြၽန္း စုမၽား” ဟူ၍ တင္စားေခၚေဝၚခပါသည္။ ၁၇၉၇ ခုႏွစ္၊ ႃဗိတိသွ်္ သာသနာ ႁပဳမၽား ေရာက္ဟိလာႃပီးေနာက္ပိုင္း၌ တြင္ဂါ သည္ ႏိုင္ငံေရး အရ ႃဗိတိ သွ်္ႂသဇာခံ နယ္ႃမီတရပ္ ႁဖစ္လာလတ္ပါသည္။ ၁၈၆၂ ခုႏွစ္တြင္ ကိုဓၪ ပေဒမၽားကို ႁပဌါန္းခႃပီး ၁၈၇၅ ခုႏွစ္တြင္ စည္းမၽၪ္းခံဘုရင္စနစ္ကို စတင္ ကၽင့္သံုးသည့္ႏိုင္ငံႁဖစ္လာ၏။ ၁၉၀ဝ ခုႏွစ္တြင္ ႃဗိတိသွ်္အေစာင့္ အေသွ်ာက္ခံ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ႁဖစ္လာႃပီး ဒုတိယကမBာစစ္အတြင္းတြင္မူ တြင္ဂါကြၽန္းစုသည္ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာထဲ၌ ဂၽပန္ရို႔ႄကီးစိုးသည့္ နယ္ႃမီႁပင္ပ ၌ ကၽေရာက္နိန္ခေပသည္။

၁၉၇၀ ခုႏွစ္၊ ဂၽဳန္လ ၄ ရက္နိ၌ တြင္ဂါ သည္ လြတ္လပ္ေရးရဟိ ကာႃဗိ တိသွ်္ဓနသဟာယအဖြဲ႔ဝင္  တြင္ဂါဘုရင့္ႏိုင္ငံႁဖစ္လာႃပီး ၂၀ဝ၈ ခုႏွစ္မွ စ၍ လြတ္လပ္ေသာ ရြီးေကာက္ပြဲမၽားကၽင္းပလွ်က္ ဒီမိုခရက္ထိအစိုးရ ႁဖင့္အုပ္ခၽဳပ္ေသာ၊ စည္းမၽၪ္းခံဘုရင္စနစ္ ကၽင့္သံုးသည့္ ကြၽန္းစုႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံအႁဖစ္ ရပ္တည္ လွ်က္ဟိပါ သည္။

တရားဝင္အမည္။   ။ တြန္ဂါဘုရင့္ႏိုင္ငံ။

ႏိုင္ငံတည္ေထာင္သည့္ခုႏွစ္။   ။ ၁၉၇၀

ႃမိဳ႔ေတာ္။   ။ ႏူႏူအလိုဖါ

လူၪီးေရ။   ။ ၁၀၈၁၄၁ ၪီး။ (ရခိုင္ႁပည္၊ အမ္းႃမိဳ႔နယ္၏ လူၪီးေရ နီးပါး ဟိပါသည္။)

လူၪီးေရသိပ္တည္းမႈႏႈန္း။   ။ ၁ စတုရန္းမိုင္လွ်င္ ၃၈၉ ေယာက္ (၁ စတုရန္းခီလိုမီတာလွ်င္ ၁၅၀ ေယာက္)။

အကၽယ္အဝန္း။   ။ ၂၈၉ စတုရန္းမိုင္ ( ၇၄၈ စတုရန္းခီလိုမီတာ)။ (သံတြဲႃမိဳ႔နယ္၏ ဧရိယာခန္႔ ဟိပါသည္။)

ေႁပာဆိုသည့္ဘာသာစကား။   ။ အဂၤလိခၽ္၊ တြင္ဂန္။

ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ။   ။ ဖရီးဝက္စ္ေလယန္ ၄၁ ရာႏႈန္း၊ ရိုမန္ကက္သလိ ၁၆ ရာႏႈန္း၊ ေယယွဳခရစ္ေတာ္ စိန္႔ဂိုဏ္းဝင္ ၁၄ ရာႏႈန္း၊ လြတ္လပ္ေသာ တြင္ဂါဘုရားေကၽာင္းဂိုဏ္းဝင္ ၁၂ ရာႏႈန္း၊ အႁခား ၁၇ ရာႏႈန္း။

နိန္ထိုင္သည့္လူမၽိဳးမၽား။   ။ ပိုလီနီးရွန္း ၉၉ ရာႏႈန္း၊ အႁခား ၁ ရာႏႈန္း။

အစိုးရ။   ။ ဘုရင္အုပ္စိုးသည့္ စံနစ္။

ေငြေႄကီးယူနိ။   ။ ၁ ပအန္ဂါ (တြင္ဂန္ေဒၚလာ) လွ်င္ ၁၀ဝ ေဆနီတီ။

စာတတ္ေႁမာက္မႈႏႈန္း။   ။ ႏိုင္ငံလူၪီးေရ၏ ၉၉ ရာႏႈန္း။

ကယ္လိုရီစားသံုးမႈ။   ။ စာရင္းအင္းထုတ္ႁပန္မႈမဟိပါ။

ဂိုင္ယာနာႏိုင္ငံသို႔ သကၠရာဇ္ ၁၅၀ဝ ေကၽာ္ ခုႏွစ္ကာလမၽားအတြင္း က ပင္ ၪေရာပသားမၽားေရာက္ဟိလာခကတ္ေသာ္လည္း သကၠရာဇ္ ၁၆၀ဝ ေကၽာ္ႏွစ္မၽားတြင္မွသာ ဂိုင္ယာနာ သည္ ဒတ္ခၽ္ကိုလိုနီႁဖစ္လာပါ သည္။ ထိုေနာက္ယင္းေဒသတြင္ အဂၤလိခၽ္ႏွင့္ ႁပင္သစ္ရို႔ အားႃပိဳင္ မႈမၽား ဟိခကတ္ႃပီး ၁၈၃၁ ခုႏွစ္တြင္ ဂိုင္ယာနာသည္ ႃဗိတိသွ်္ကိုလိုနီႁဖစ္လာ လတ္ပါသည္။ ၁၉၆၆ ခုႏွစ္တြင္ ႃဗိတိသွ်္လက္ေအာက္မွ လြတ္လပ္ေရး ရလာႃပီးေနာက္ ႁပည္သူ႔အမၽိဳးသားကြင္ဂရက္ အာဏာရလာႃပီး ဆိုသွ်ယ္လိစနစ္ အသားပီးအုပ္ခၽဳပ္ရာ ႏိုင္ငံ၏ ကုမၸဏီႄကီး မၽားစြာရို႔သည္ ႏိုင္ငံပိုင္ အႁဖစ္ သိမ္းဆည္းခံလိုက္ကတ္ရပါသည္။ ေတာင္အေမရိက၏ တခု တည္းေသာ အဂၤလိခၽ္ စကားေႁပာႏိုင္ငံႁဖစ္ သည့္ ဂိုင္ယာနာသည္ ဒန္ သတၲဳထုတ္ယူႏိႈင္သည့္ ေဘာက္ဆိုဒ္၊ ရႊီ၊ စိန္ အစဟိသည့္ သယံဇာတ မၽား၊ ငါး၊ ပုဇြန္ စသည့္ ရီထြက္ပစၥည္း လုပ္ငန္းမၽားႁဖင့္ ႂကြယ္ဝေသာ္ လည္း ကမBာ့အဆင္းရဲဆံုးႏိုင္ငံမၽားထဲတြင္ တခုအပါအဝင္ႁဖစ္နိန္ပါသည္။

တရားဝင္အမည္။   ။ ဂိုင္ယာနာသမၼတႏိုင္ငံ
ႏိုင္ငံတည္ေထာင္သည့္ခုႏွစ္။   ။ ၁၉၆၆
ႃမိဳ႔ေတာ္။   ။ ေဂၽာ့ခၽ္ေတာင္း
လူၪီးေရ။   ။ ၇၇၂ ၂၉၈ ၪီး (ဂၽဴလိုင္၊ ၂၀ဝ၉)။
(စစ္ေတြ ႏွင့္ ေကၽာက္ႁဖဴ လူၪီးေရ ႏွစ္ခုေပါင္းခန္႔ဟိပါသည္။)
လူၪီးေရသိပ္တည္းမႈႏႈန္း။   ။ ၁ စတုရန္းမိုင္လွ်င္ ၁၀ ေယာက္ (၁ စတုရန္းခီလိုမီတာလွ်င္ ၄ ေယာက္)
အကၽယ္အဝန္း။   ။ ၈၃၀ဝ၀ စတုရန္းမိုင္ ( ၂၁၄၉၇၀ စတုရန္းခီလိုမီတာ)
ေႁပာဆိုသည့္ဘာသာစကား။   ။ အဂၤလိခၽ္ခရီယို၊ ဟိႏၵဴ၊ တမီးလ္၊ အေမရီဒီယန္ ဘာသာစကားမၽား၊ အဂၤလိခၽ္။
ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ။   ။ ခရစ္ယံ ၅၇ ရာႏႈန္း၊ ဟိႏၵဴ ၃၃ ရာႏႈန္း၊ မူဆလင္ ၉ ရာႏႈန္း၊ အႁခား ၁ ရာႏႈန္း။
နိန္ထိုင္သည့္လူမၽိဳးမၽား။   ။ အရွိ႔အိႏီၵယန္ ၅၂ ရာႏႈန္း၊ အာဖရီကန္လူမည္း ၃၈ ရာႏႈန္း၊ အႁခား ၁၀ ရာႏႈန္း။
အစိုးရ။   ။ သမၼတ စံနစ္။
ငြီႄကီးယူနိ။   ။ ၁ ဂိုင္ယာနီးစ္ေဒၚလာ လွ်င္ ၁၀ဝ ဆန္႔။
စာတတ္ေႁမာက္မႈႏႈန္း။   ။ ႏိုင္ငံလူၪီးေရ၏ ၉၇ ရာႏႈန္း။
ခယ္လိုရီစားသံုးမႈ။   ။ ၂၅၁၅ ခယ္လိုရီ။
အိန္တာနက္ ဒိုမိန္း။   ။ .gy
အႁပည္ႁပည္ဆိုင္ရာ တယ္လီဖုန္းကုတ္အမွတ္။   ။ + ၅၉၂